ΚΥΡΙΑΚΗ 24 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

ΚΥΡΙΑΚΗ  " Α' Νηστειών Της Ορθοδοξίας"

ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΟ ΑΝΑΓΝΩΣΜΑ

ΠΡΟΣ ΕΒΡΑΙΟΥΣ ΙΑ´ 24 - 26,32 - 40

Κείμενο 

²⁴ Πίστει Μωϋσῆς μέγας γενόμενος ἠρνήσατο λέγεσθαι υἱὸς θυγατρὸς Φαραώ, ²⁵μᾶλλον ἑλόμενος συγκακουχεῖσθαι τῷ λαῷ τοῦ Θεοῦ ἢ πρόσκαιρον ἔχειν ἁμαρτίας ἀπόλαυσιν, ²⁶ μείζονα πλοῦτον ἡγησάμενος τῶν Αἰγύπτου θησαυρῶν τὸν ὀνειδισμὸν τοῦ Χριστοῦ, ἀπέβλεπεν γὰρ εἰς τὴν μισθαποδοσίαν. 

³² Καὶ τί ἔτι λέγω; ἐπιλείψει με γὰρ διηγούμενον ὁ χρόνος περὶ Γεδεών, Βαράκ, Σαμψών, Ἰεφθάε, Δαυῒδ τε καὶ Σαμουὴλ καὶ τῶν προφητῶν, ³³ οἳ διὰ πίστεως κατηγωνίσαντο βασιλείας, εἰργάσαντο δικαιοσύνην, ἐπέτυχον ἐπαγγελιῶν, ἔφραξαν στόματα λεόντων, ³⁴ ἔσβεσαν δύναμιν πυρός, ἔφυγον στόματα μαχαίρας, ἐνεδυναμώθησαν ἀπὸ ἀσθενείας, ἐγενήθησαν ἰσχυροὶ ἐν πολέμῳ, παρεμβολὰς ἔκλιναν ἀλλοτρίων· ³⁵ ἔλαβον γυναῖκες ἐξ ἀναστάσεως τοὺς νεκροὺς αὐτῶν· ἄλλοι δὲ ἐτυμπανίσθησαν, οὐ προσδεξάμενοι τὴν ἀπολύτρωσιν, ἵνα κρείττονος ἀναστάσεως τύχωσιν· ³⁶ ἕτεροι δὲ ἐμπαιγμῶν καὶ μαστίγων πεῖραν ἔλαβον, ἔτι δὲ δεσμῶν καὶ φυλακῆς· ³⁷ ἐλιθάσθησαν, ἐπρίσθησαν, ἐπειράσθησαν, ἐν φόνῳ μαχαίρας ἀπέθανον, περιῆλθον ἐν μηλωταῖς, ἐν αἰγείοις δέρμασιν, ὑστερούμενοι, θλιβόμενοι, κακουχούμενοι, ³⁸ ὧν οὐκ ἦν ἄξιος ὁ κόσμος, ἐπὶ ἐρημίαις πλανώμενοι καὶ ὄρεσι καὶ σπηλαίοις καὶ ταῖς ὀπαῖς τῆς γῆς. ³⁹ Καὶ οὗτοι πάντες μαρτυρηθέντες διὰ τῆς πίστεως οὐκ ἐκομίσαντο τὴν ἐπαγγελίαν, ⁴⁰ τοῦ Θεοῦ περὶ ἡμῶν κρεῖττόν τι προβλεψαμένου, ἵνα μὴ χωρὶς ἡμῶν τελειωθῶσι.

Μετάφραση

²⁴ Ενεκα της πίστεως του ο Μωϋσής, όταν εμεγάλωσεν, ηρνήθη να ονομάζεται παιδί της θυγατρός του Φαραώ, ²⁵ και επροτίμησε καλύτερον να ταλαιπωρήται και να κακοπαθή μαζή με τον λαόν του Θεού, παρά να έχη πρόσκαιρον απόλαυσιν μιας αμαρτωλής και τρυφηλής ζωής, σαν βασιλόπουλο εις τα ανάκτορα. ²⁶ Και από τους θησαυρούς, από τα αγαθά και την δόξαν της Αιγύπτου, εθεώρησε μεγαλύτερον και πολυτιμότερον πλούτον το να χλευάζεται και να περιφρονήται, όπως βραδύτερον θα ωνειδίζετο ο Χριστός. Διότι είχε προσηλωμένα τα μάτια του και επερίμενε με πίστιν της ανταμοιβήν, που θα του έδιδεν ο Θεός στους ουρανούς. 

³² Και τι να διηγούμαι ακόμη; Θα σταματήσω, διότι δεν θα με πάρη ο χρόνος, να διηγηθώ δια τον Γεδεών, τον Βαράκ και τον Σαμψών και τον Ιεφθάε, δια τον Δαυίδ και τον Σαμουήλ και τους προφήτας. ³³ Αυρτοί, χάρις εις την πίστιν των, ηγωνίσθησαν και κατενίκησαν βασίλεια, ήσκησαν δικαιοσύνην, επέτυχαν την πραγματοποίησιν των υποσχέσεων του Θεού, έφραξαν τα στόματα των αγρίων λεόντων, όπως ο Δανιήλ, ³⁴έσβησαν την φοβεράν δύναμιν της φωτιάς, όπως οι τρεις παίδες, διέφυγαν τον κίνδυνον να σφαγούν με μαχαίρια, όπως ο Ηλίας, εδυναμώθησαν και έγιναν καλά από αρρώστιες, ανεδείχθησαν κραταιοί και δυνατοί στον πόλεμον, έκαμψαν και έτρεψαν εις φυγήν πολυάριθμα στρατεύματα ξένων εχθρών. ³⁵ Μερικές γυναίκες, χάρις εις αυτήν την πίστιν, επήραν πάλιν ζωντανούς, δια της αναστάσεως τους νεκρούς των. Αλλοι δε εδέθησαν στο τύμπανον, στο φοβερά βασανιστικόν εκείνον όργανον, χωρίς να δεχθούν την απελευθέρωσιν, που τους επρότειναν οι βασανισταί των, εάν ηρνούντο την πίστιν των, και υπέμειναν το φοβερόν μαρτύριον μέχρι θανάτου, δια να επιτύχουν και πάρουν ανάστασιν ασυγκρίτως καλυτέραν από την παρούσαν ζωήν. ³⁶ Αλλοι δε εδοκίμασαν εμπαιγμούς και μαστιγώσεις, ακόμη δε δεσμά και φυλακήν. ³⁷ Ελιθοβολήθησαν, επριονίσθησαν, επέρασαν μέσα από πολλούς πειρασμούς, απέθαναν σφαγέντες με μάχαιραν, περιήρχοντο εδώ και εκεί φορούντες, αντί για ενδύματα, προβιές και δέρματα γιδιών, στερούμενοι, θλιβόμενοι, υποβαλλόμενοι εις πολλάς κακουχίας. ³⁸ Τετοιους αγίους δεν ήτο άξιος να τους έχη ο αμαρτωλός κόσμος. Επεριπλανώντο εις τις ερημίες, εις τα όρη, εις τα σπήλαια, εις τις τρύπες της γης. ³⁹ Και όλοι αυτοί, μολονότι έλαβαν την καλήν και τιμίαν μαρτυρίαν, ότι ευηρέστησαν στον Θεόν χάρις εις την πίστιν των, δεν απήλαυσαν πλήρως την υπόσχεσιν της λυτρώσεως και της ουρανίου βασιλείας. ⁴⁰ Διότι ο Θεός επρόβλεψε δι' ημάς κάτι καλύτερον· δηλαδή να μη απολαύσουν αυτοί πλήρη την τελείωσιν και την μακαριότητα χωρίς ημάς (αλλ' όλοι μαζή σαν ένα πνευματικόν σώμα να απολαύσωμεν κατά την δευτέραν παρυσίαν την ακαριότητα της βασιλείας των ουρανών). 

ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΟ ΑΝΑΓΝΩΣΜΑ

ΚΑΤΑ ΙΩΑΝΝΗΝ Α´ 44 - 52

Κείμενο

⁴⁴ Τῇ ἐπαύριον ἠθέλησεν ὁ Ἰησοῦς ἐξελθεῖν εἰς τὴν Γαλιλαίαν, καὶ εὑρίσκει Φίλιππον καὶ λέγει αὐτῷ· Ἀκολούθει μοι. ⁴⁵ ἦν δὲ ὁ Φίλιππος ἀπὸ Βηθσαϊδά, ἐκ τῆς πόλεως Ἀνδρέου καὶ Πέτρου. ⁴⁶ εὑρίσκει Φίλιππος τὸν Ναθαναὴλ καὶ λέγει αὐτῷ· Ὃν ἔγραψε Μωϋσῆς ἐν τῷ νόμῳ καὶ οἱ προφῆται, εὑρήκαμεν, Ἰησοῦν τὸν υἱὸν τοῦ Ἰωσὴφ τὸν ἀπὸ Ναζαρέτ. ⁴⁷καὶ εἶπεν αὐτῷ Ναθαναήλ· Ἐκ Ναζαρὲτ δύναταί τι ἀγαθὸν εἶναι; λέγει αὐτῷ Φίλιππος· Ἔρχου καὶ ἴδε. ⁴⁸ εἶδεν ὁ Ἰησοῦς τὸν Ναθαναὴλ ἐρχόμενον πρὸς αὐτὸν καὶ λέγει περὶ αὐτοῦ· Ἴδε ἀληθῶς Ἰσραηλίτης ἐν ᾧ δόλος οὐκ ἔστι. ⁴⁹ λέγει αὐτῷ Ναθαναήλ· Πόθεν με γινώσκεις; ἀπεκρίθη Ἰησοῦς καὶ εἶπεν αὐτῷ· Πρὸ τοῦ σε Φίλιππον φωνῆσαι, ὄντα ὑπὸ τὴν συκῆν εἶδόν σε. ⁵⁰ ἀπεκρίθη Ναθαναήλ καὶ λέγει αὐτῷ· Ραββί, σὺ εἶ ὁ υἱὸς τοῦ Θεοῦ, σὺ εἶ ὁ βασιλεὺς τοῦ Ἰσραήλ. ⁵¹ ἀπεκρίθη Ἰησοῦς καὶ εἶπεν αὐτῷ· Ὅτι εἶπόν σοι, εἶδόν σε ὑποκάτω τῆς συκῆς, πιστεύεις; μείζω τούτων ὄψῃ. ⁵² καὶ λέγει αὐτῷ· Ἀμὴν ἀμὴν λέγω ὑμῖν, ἀπ’ ἄρτι ὄψεσθε τὸν οὐρανὸν ἀνεῳγότα, καὶ τοὺς ἀγγέλους τοῦ Θεοῦ ἀναβαίνοντας καὶ καταβαίνοντας ἐπὶ τὸν υἱὸν τοῦ ἀνθρώπου. 

Μετάφραση

⁴⁴ Την άλλην ημέραν απεφάσισεν ο Χριστός να αναχωρήση από την Ιουδαίαν δια την Γαλιλαίαν. Ευρίσκει τον Φιλιππον (μαθητήν και αυτός του Βαπτιστού, από τον οποίον πολλά είχε ακούσει περί του Μεσσίου) και του λέγει· “έλα κοντά μου”. ⁴⁵ Ο δε Φιλιππος κατήγετο από την Βηθσαϊδά, από την πατρίδα του Ανδρέου και του Πετρου.⁴⁶ Ευρίσκει ο Φιλιππος τον Ναθαναήλ και του λέγει· “αυτόν που έγραψε ο Μωϋσής στον Νομον και προανήγγειλαν οι προφήται εις τα προφητικά των βιβλία τον ευρήκαμεν· είναι ο Ιησούς, ο υιός του Ιωσήφ, από την Ναζαρέτ”. ⁴⁷ Ο Ναθαναήλ όμως είπεν εις αυτόν· “από την Ναζαρέτ είναι δυνατόν να βγη κάτι καλόν;” Λεγει εις αυτόν ο Φιλιππος· “έλα και ιδέ μόνος σου, δια να πεισθής”. ⁴⁸ Είδεν ο Ιησούς τον Ναθαναήλ να έρχεται προς αυτόν και λέγει περί αυτού· “ιδού ένας γνήσιος Ισραηλίτης, στον οποίον δεν υπάρχει πονηρία”. ⁴⁹ Λεγει εις αυτόν ο Ναθαναήλ· “από που με γνωρίζεις;” Απήντησεν ο Ιησούς και του είπε· “προτού σε φωνάξη ο Φιλιππος, όταν ήσουνα κάτω από την συκήν, μακρυά από κάθε ανθρώπινον μάτι, εγώ σε είδα”. ⁵⁰Απεκρίθη τότε ο Ναθαναήλ και του είπε· “Διδάσκαλε, συ είσαι ο Υιός του Θεού, συ είσαι ο Βασιλεύς του Ισραήλ, τον οποίον, σύμφωνα με τις προφητείες, επεριμέναμεν”.⁵¹ Του απήντησεν δε ο Ιησούς· “Διότι σου είπα ότι σε είδα κάτω από την συκήν, πιστεύεις; Θα ίδης ακόμη μεγαλύτερα από αυτά”. ⁵² Και εν συνεχεία λέγει προς αυτόν, ώστε να ακούσουν και οι άλλοι μαθηταί· “σας διαβεβαιώνω, ότι από τώρα θα ίδετε ανοικτόν τον ουρανόν και τους αγγέλους του Θεού ν' ανεβαίνουν και να κατεβαίνουν, να συνοδεύουν και να υπηρετούν τον υιόν του ανθρώπου (ο οποίος ως Θεός είναι κύριος και των αγγέλων)”. 

**************************

ΜΗΝΥΜΑ

ΤΟΥ ΣΕΒΑΣΜΙΩΤΑΤΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ

ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΣ & ΑΛΜΥΡΟΥ

ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ  2013

Αγαπητοί μου αδελφοί,

    Η Κυριακή της ᾽Ορθοδοξίας συνιστά την αδιάκοπη πρόκληση της ᾽Εκκλησίας που θέτει σε κρίση κάθε φορά την ποιότητα της δικής μας ορθόδοξης συνείδησης. Και τούτο, διότι μπορεί η ίδια η Ορθοδοξία να είναι το πιο ευωδιαστό άνθος που φύεται πάνω στη γη, κατά τους Αγίους Πατέρες μας, εμείς όμως οι θεωρούμενοι ορθόδοξοι χριστιανοί δεν είναι βέβαιο ότι έχουμε πάντοτε τα υγιή αισθητήρια, προκειμένου να βλέπουμε και να οσφραινόμαστε το άνθος αυτό. Κι αυτό σημαίνει ότι μπορεί η σωτηρία να είναι παρούσα κατάσταση στη γη, οι χριστιανοί, όμως, τελικώς, να μην έχουμε εμπειρία αυτής, μοιάζοντας έτσι με τον διψασμένο που έχει την καθάρια πηγή δίπλα του, αλλά που δεν μπορεί να ξεδιψάσει, γιατί δεν την βλέπει.

   Πράγματι: αξίζει, καταρχάς, να θυμηθούμε ότι η νίκη απέναντι στην εικονομαχία ήταν η επιβεβαίωση της πραγματικότητας της ενσάρκωσης του ίδιου του Κυρίου μας ᾽Ιησού Χριστού.  Η εικονομαχία, με την άρνηση της δυνατότητας εξεικονισμού του Κυρίου και των Αγίων, διότι τάχα έτσι υπήρχε εκτροπή προς την ειδωλολατρία, αρνείτο το πιο καίριο στοιχείο της εν Χριστώ αποκάλυψης: ότι ο Θεός έγινε άνθρωπος εν προσώπω ᾽Ιησού Χριστού.  Η άρνηση αυτή, όμως, σήμαινε ταυτοχρόνως και την μη αποδοχή της σωτηρίας του ανθρώπου, δεδομένου ότι σωτηρία υπάρχει εκεί που ο άνθρωπος ενώνεται ζωντανά και αληθινά με τον Θεό. Πάνω σ᾽ αυτήν την πραγματικότητα κρίθηκε απαρχής η αλήθεια της πίστεως από την αίρεση, όπως το διατύπωσε ανάγλυφα ο Άγιος ᾽Ιωάννης ο Θεολόγος: «Παν πνεύμα ο ομολογεί ᾽Ιησούν Χριστόν εν σαρκί εληλυθότα, εκ του Θεού εστι^. και παν πνεύμα ο μη ομολογεί τον ᾽Ιησούν Χριστόν εν σαρκί εληλυθότα, εκ του Θεού ουκ εστι» (Α´᾽Ιωάν. 4, 2-3).  Η νίκη, λοιπόν, της ᾽Εκκλησίας με την αποκατάσταση των εικόνων ήταν η διακήρυξη, για μία ακόμη φορά, ότι «ο Λόγος σαρξ εγένετο και εσκήνωσεν εν ημίν» (᾽Ιωάν. 1, 14) και ότι ταυτοχρόνως με τη σάρκωση του Θεού, αποκαταστάθηκε η ζοφωμένη εικόνα Του στον άνθρωπο.

    Ετσι η ύπαρξη των εικόνων στην ᾽Εκκλησία μας λειτουργεί αφενός ως ένα είδος εποπτικού Συμβόλου της Πίστεως, αφετέρου ως διαρκής προτροπή για τον ορθό προσανατολισμό του πιστού: να βλέπει ότι ο Χριστός είναι ο σκοπός της ζωής του. Οι εικόνες, δηλαδή, στην ᾽Εκκλησία δεν υπάρχουν για λόγους αισθητικής. ᾽Αποτελούν την αισθητοποίηση της πίστεως και παραπέμπουν σε ο,τι συνιστά αυτοσυνειδησία της ᾽Εκκλησίας. Δεν είναι τυχαίο ότι συνδέθηκαν απαρχής με την εορτή των Χριστουγέννων^. γι᾽ αυτό και η θεολογία των εικόνων συμβαδίζει με τη θεολογία της Γέννησης του Κυρίου. ᾽Από την άποψη αυτή, καταλαβαίνει κανείς και τον πολυχρόνιο αγώνα της ᾽Εκκλησίας για να κρατήσει τις εικόνες και το μαρτυρικό αίμα που χύθηκε για την πίστη σ᾽ αυτές.  Οποια χαρά, συνεπώς, έκανε η ᾽Εκκλησία, όταν έβλεπε Αγίους της να επιστρέφουν από την εξορία, την ίδια χαρά έκανε και όταν είδε τις εξόριστες από την πονηρή κρατική εξουσία εικόνες να αναστηλώνονται και πάλι στους ναούς της και να δίνονται προς προσκύνηση στους πιστούς.

   Κριτήριο, λοιπόν, στην Ορθοδοξία είναι ο,τι κρατάει ζωντανή τη σχέση του πιστού με τον Χριστό, κι αυτό το κριτήριο λειτούργησε και στον αγώνα για τις εικόνες.  Η σχέση με τον Χριστό συνιστά την προτεραιότητα^. αυτή αποτελεί τον θησαυρό της πίστεως, γι᾽ αυτό και κάθε τι άλλο υποβαθμίζεται η απορρίπτεται ως ανάξιο λόγου. Κατά τον λόγο του αποστόλου Παύλου «ηγούμαι πάντα σκύβαλα είναι, ίνα Χριστόν κερδήσω» (Φιλ. 3, 8). ᾽Από την άποψη αυτή, καταλαβαίνουμε και το γιατί στην πίστη μας δεν βρήκαν καθόλου χώρο να παγιωθούν οι όποιες, κατά καιρούς, τάσεις παρουσιάστηκαν ιδεολογοποιήσεως της Ορθοδοξίας η κατανόησής της με τρόπο φανατικό και ζηλωτικό. Διότι και η ιδεολογία και ο φανατισμός και ο ζηλωτισμός διαγράφουν εντελώς και διαμιάς τη ζωντανή σχέση με τον Κύριο: στην μεν ιδεολογία ο πιστός εγκλωβίζεται σε μία διανοητικού τύπου θρησκευτικότητα, στον δε φανατισμό και ζηλωτισμό συμφύρεται με τα ταραγμένα του συναισθήματα. Και στις δύο περιπτώσεις ελλείπει ασφαλώς η αγάπη, συνεπώς ο ίδιος ο Θεός. « Ο γαρ Θεός αγάπη εστί» (Α´ ᾽Ιωάν. 4, 16).

   Κι ακριβώς αυτό προβάλλει πάνω από όλα η Κυριακή της Ορθοδοξίας με την αναστήλωση των εικόνων, γεγονός που συνιστά και την πρόκληση για να μετρήσουμε και τις δικές μας ορθόδοξες αντοχές: το πόσο έχουμε αποδεχτεί τη σάρκωση του Θεού Λόγου μέσα στο ζωντανό σώμα Του, την ᾽Εκκλησία, το πόσο, δηλαδή, λειτούργησε ο ερχομός του Χριστού για να ξαναβρούμε τον αυθεντικό εαυτό μας. Και  αυθεντικός εαυτός  δεν είναι άλλος από την αποκαταστημένη εικόνα του Θεού μέσα μας, η οποία λειτουργεί σωστά, όταν πορεύεται πάνω στις ράγες της αγάπης. Με άλλα λόγια, η Κυριακή της Ορθοδοξίας εορτάζεται όπως πρέπει, όταν μας βρίσκει να ζούμε ως ο Χριστός επί της γης, έχοντας ως γνώρισμά μας την αγάπη ᾽Εκείνου προς τον Θεό και προς τον συνάνθρωπο.  Η ύπαρξη της αγάπης  είναι αυτή που αποκαλύπτει τον βαθμό της ορθοδοξίας μας και όχι βεβαίως οι εξεζητημένες κραυγές και κινήσεις μας, καθώς πολύ ορθά έχει ειπωθεί. ᾽Από την άποψη αυτή, αυτό που προβάλλει η εορτή της Ορθοδοξίας είναι το του Αποστόλου «αληθεύοντες εν αγάπη» (᾽Εφ. 4, 15). Πατάμε στέρεα πάνω στην αλήθεια της παράδοσης του Χριστού και των Αποστόλων και φανερώνουμε το στέρεο αυτό πάτημά μας με το βίωμα της αγάπης μας. ᾽Αλήθεια και αγάπη συνυπάρχουν στην πορεία της ᾽Εκκλησίας μας και συνεπώς η έκπτωση της μίας εκ των δύο διαστρέφει και τις δύο. 

Αγαπητοί μου αδελφοί, σε μία εποχή σαν τη σημερινή, όπου πάμπολλοι παραμορφωτικοί φακοί υπάρχουν που διαστρεβλώνουν την αλήθεια, ακόμη και μέσα στην Ορθόδοξη ᾽Εκκλησία μας, η Κυριακή της Ορθοδοξίας, για μία ακόμη φορά, έρχεται με την ανάμνηση της αναστήλωσης των εικόνων να μας υπενθυμίσει την παρουσία του Θεού μας με την κατά σάρκα Γέννησή Του και το μεγαλείο μας ως ανθρώπων, δηλαδή την αναμόρφωση της εικόνας Του μέσα μας, την ίδια τη θέωσή μας.

Χρόνια Πολλά και Ευλογημένα

Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ

 † Ο ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΣ ΙΓΝΑΤΙΟΣ